Kalıcı Mıknatıslar ve Elektromıknatıslar
Sadece otomotiv, beyaz eşya gibi büyük sektörlerde değil, artık hayatın her alanında mıknatıs kullanılmaktadır. Evlerde kullanılan küçük eşyalardan tutunda ağır nesneleri kolayca kaldırabilecek güce sahip makinelerde mıknatıslardan yararlanılmaktadır. Bu kadar farklı alanlarda kullanılabilir olmasından tahmin edebileceğiniz üzere çok çeşitli, çok farklı mıknatıs türleri bulunmaktadır.
Mıknatısları birbirinden ayırt edebiliyor olmak önemli bir noktadır. Bütün mıknatısların çalışma prensibi merkezinde yaratılan kuzey kutbu ve güney kutbudur. Bu sayede metalleri kendilerine çekebilirler. Çoğumuzun öğrencilik yıllarından hatırladığı bir bilgidir; aynı kutuplar birbirlerini iter, zıt kutuplar birbirlerini çekerler.
Elektromıknatıs ve Kalıcı Mıknatıs Nasıl Ayırt Edilir?
Elektromıknatıs ve kalıcı mıknatısı nasıl ayırt edebileceğiniz ile ilgili bilgi vermeden önce, kısaca mıknatısın çalışma prensibine, manyetik alan oluşumuna, kalıcı mıknatısa ve elektromıknatısa biraz daha yakından bakalım.
Manyetik Alan;
Manyetik alan, hareketli elektrik yükleri tarafından üretilir. Göreli hareket ve mıknatıslanmış malzemelerdeki elektrik yüklerinin manyetik etkisini tanımlayan bir vektör alanıdır. Günlük yaşamda, manyetik alanların etkileri genellikle manyetik malzemeleri çeken ve diğer mıknatısları çeken veya iten kalıcı mıknatıslarda görülür. Günlük yaşamın dışında, manyetik alanlar atom altı parçacıklardan galaksilere kadar çok çeşitli boyut ölçeklerinde gözlenir. Yüklü bir parçacık hızlanma olmadan sabit hızla hareket ettiğinde, manyetik alanın yanı sıra bir elektrik akımı da üretir.
Kalıcı Mıknatıs;
Kalıcı bir mıknatıs, karbon açısından zengin malzemelerden elde edilir. Mıknatıslanmış ve kendi kalıcı manyetik alanlarını oluşturan malzemelerden yapılmış nesneleri çeker. Bu nesneler, demir, nikel, kobalt, nadir toprak metallerinin bazı alaşımlarını içerir. Kalıcı mıknatısların en önemli özelliği uzun süre gücünü kaybetmeden kalabilmesidir.
Elektromıknatıs;
Elektromıknatıs, elektrik akımını çevreleyen bobin içinden geçirerek bir mıknatısa yapılan yumuşak bir metal bobindir. Bobin ile akan akım miktarı ne kadar fazla olursa elektromıknatısın manyetik kuvveti o kadar güçlü olur. Genellikle, bobin, hafif çelik gibi “yumuşak” ferromanyetik malzemenin bir çekirdeğinin etrafına sarılır ve bu da bobinin ürettiği manyetik alanı büyük ölçüde artırır. Elektromıknatıslar açılıp kapatılabilir.
Elektromıknatıslar, ağır hurda metal toplamak için sabit disk sürücüleri, hoparlörler, motorlar ve jeneratörler dâhil olmak üzere her türlü elektrikli cihazda ve hurda bahçelerinde kullanılır.
Özetlemek gerekirse; sabit mıknatıslar sürekli mıknatıslardır ve yüksek güce sahiptirler. Elektromıknatıslar ise, elektrik akımına bağlı olarak mıknatıs özelliği gösterirler.